Łagodniejsza odpowiedzialność za długi po przekształceniu spółki

Rozważamy przekształcenie naszej spółki jawnej w spółkę komandytową. Dwóch wspólników po przekształceniu będzie miało status komandytariuszy, a jeden ma zostać komplementariuszem. Od kiedy będą miały zastosowanie nowe zasady odpowiedzialności za długi wobec wierzycieli spółki?

Przy przekształceniu spółki ważny jest dzień przekształcenia, tj. dzień wpisu do KRS. Do zobowiązań powstających po tej dacie będą miały zastosowanie zasady obowiązujące w spółce komandytowej. W przypadku jednak zobowiązań sprzed tej daty zastosowanie mają szczególne regulacje. Do zobowiązań cywilnoprawnych odnosi się art. 584 K.s.h. W świetle tego przepisu wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat, licząc od tego dnia. Po upływie tego okresu odpowiedzialność z art. 584 K.s.h. wygasa. Wówczas za zobowiązania powstałe przed przekształceniem odpowiada spółka przekształcona (przejdą na nią prawa i obowiązki przekształcanej spółki jawnej - art. 553 K.s.h.) z uwzględnieniem przepisów o przedawnieniu, a także komplementariusze i komandytariusze. Przy tym ci ostatni już z ograniczeniem odpowiedzialności stosownie do treści art. 111-112 K.s.h.

W odniesieniu do zaległości podatkowych (składkowych) przestrzegać należy przepisów Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.). NSA w wyroku z dnia 15 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1115/12, stwierdził, że zgodnie z art. 115 § 1 i 2 zdanie pierwsze Ordynacji podatkowej nie ma wątpliwości co do tego, iż były wspólnik spółki jawnej odpowiada za zaległości podatkowe tej spółki, wynikające z działalności spółki i powstałe w okresie, kiedy był on wspólnikiem. Pod pojęciem "byłego wspólnika" rozumieć należy każdego, kto wedle umowy spółki lub w świetle akt rejestrowych był jej wspólnikiem w określonym czasie, bez względu na to, w jakich okolicznościach być nim przestał. Zdaniem NSA o "byłym wspólniku" można mówić również w sytuacji przekształcenia spółki.

Zasady odpowiedzialności w spółce jawnej i komandytowej
Spółka	Za długi cywilnoprawne	Za zaległości podatkowe i składkowe
Jawna	Wspólnicy odpowiadają solidarnie ze spółką za jej zobowiązania, jednakże wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika tylko w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.	Każdy wspólnik spółki odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki (art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej)
Komandytowa	Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, na takich samych zasadach jak wspólnicy spółki jawnej. Komandytariusz ponosi ograniczoną odpowiedzialność (art. 111-112 K.s.h.).	Tylko komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe/składkowe spółki.