Ze spółki jawnej w komandytową bez sukcesji składki wypadkowej

Prowadzimy działalność w ramach spółki jawnej. Planujemy przekształcić ją w spółkę komandytową. Zatrudniamy ponad 50 osób na umowy o pracę, część na umowy zlecenia.

1) Czy pracownicy i zleceniobiorcy staną się automatycznie pracownikami spółki przekształconej?

TAK. W przypadku pracowników, jak i zleceniobiorców po przekształceniu stroną umowy o pracę czy zlecenia będzie spółka przekształcona (tu: komandytowa). Nie ma też potrzeby wprowadzania zmian do tych umów (zawierania aneksów) w związku z faktem przekształcenia spółki handlowej - pracodawcy/zleceniodawcy w inną spółkę handlową. Treść tych umów nie ulega bowiem zmianie w związku z przekształceniem. W takiej sytuacji zalecane jest jedynie poinformowanie pracowników o fakcie przekształcenia np. w formie indywidualnych pism czy na tablicy ogłoszeń. Taka informacja może być przekazana po przekształceniu.

W przypadku pracowników dodać trzeba, że w omawianych okolicznościach spółka nie musi wywiązywać się z obowiązków informacyjnych z art. 23¹ Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.). Jest to regulacja, która ma zapewnić ochronę interesów pracowników w sytuacji przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Inny pracodawca staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów art. 23¹ § 5 K.p. Art. 23¹ K.p. nakłada na pracodawcę, gdy nie działają u niego zakładowe organizacje związkowe, określone obowiązki informacyjne wobec pracowników, które powinny być zrealizowane co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Regulacja ta w sposób szczególny normuje prawo pracownika do rozwiązania stosunku pracy (por. art. 23¹ § 4 K.p.).

Wskazana regulacja Kodeksu pracy nie ma zastosowania w razie przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową. Pogląd ten jest jednogłośnie prezentowany przez komentatorów K.s.h. Art. 23¹ K.p. wymaga istnienia dwóch odrębnych podmiotów, z których jeden przejmuje zakład pracy (jego część) od drugiego. W razie przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową nie powstaje nowy podmiot prawa.

Procedurę transformacji spółki jawnej w spółkę komandytową regulują art. 551-570 i art. 581-584 K.s.h. Spółka przekształcana (tu: jawna) staje się spółką przekształconą (tu: komandytową) z chwilą wpisu tej ostatniej do KRS (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Co istotne, w procedurze tej nie dochodzi do likwidacji jednej spółki i powstania nowej. Wykreślenie spółki jawnej z KRS ma jedynie charakter porządkowy. Procedura zakłada bowiem ciągłość podmiotową spółki przekształcanej. Zasada ta wynika z art. 553 K.s.h. Zgodnie z jego § 1-2 spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Przed i po wpisie przekształcenia do KRS cały czas funkcjonuje jedna i ta sama spółka, z tym że w innej formie prawnej. Ma ona nowy numer KRS, ale w dalszym ciągu posługuje się swoimi dotychczasowymi NIP i REGON. Spółka po przekształceniu ma też nową nazwę, tj. firmę. Zmiana może dotyczyć tylko części wskazującej formę prawną bądź całej firmy (por. art. 554 K.s.h.).

2) Czy w przypadku przekształcenia dojdzie do sukcesji wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe?

NIE. Przesądza o tym obecne brzmienie art. 27 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Od 18 września 2021 r. stanowi on wprost w ust. 2, że do stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek (por. art. 93a § 2 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej - Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm. i art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.).

Oznacza to, że od 18 września 2021 r. nieaktualne stało się orzecznictwo sądowe, w którym przyjmowano, że osoba prawna powstała w wyniku połączenia przez przejęcie, przekształcenia, a także spadkobierca płatnika zachowują prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej obowiązującej osobę, która prowadziła zakład pracy przed przekształceniem (por. np. wyroki SN z dnia: 14 marca 2019 r., sygn. akt II UK 519/17, 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt I UK 358/11, 20 marca 2009 r., sygn. akt II UK 292/08). Obecny stan prawny w tej kwestii potwierdził natomiast stanowisko organu rentowego, że w takich okolicznościach nie można mówić o sukcesji praw. Oznacza to, że spółka przekształcona (komandytowa) będzie miała obowiązek ustalić stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla siebie na nowo.