Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o.

Spółka jawna może być przekształcona w spółkę z o.o. Procedura przekształcenia, co do zasady, może być przeprowadzona w uproszczony sposób. Jednakże nawet w takim przypadku konieczny jest udział biegłego rewidenta, którego powinien wyznaczyć sąd rejestrowy, a także notariusza.

Spółka jawna z pełną księgowością zamierza przekształcić się w spółkę z o.o. Czy procedura może przebiegać w uproszczony sposób? Jakie dokumenty należy przygotować? Czy konieczny będzie udział biegłego rewidenta?

Spółka jawna może być przekształcona w spółkę z o.o. Rodzaj prowadzonej dokumentacji rachunkowej nie ma znaczenia dla zastosowania uproszczeń w procedurze przekształcenia. Art. 572 K.s.h. kwestię tę uzależnia jedynie od tego, czy wszyscy wspólnicy prowadzą sprawy spółki. Jeżeli tak, wówczas procedura może przebiegać w uproszczonym trybie. Jeżeli nie, wówczas wspólnicy mogą zdecydować czy przeprowadzać pełną procedurę, czy zawczasu zmienić umowę spółki tak, aby stanowiła, że każdy ze wspólników prowadzi sprawy spółki.

W ramach fazy przygotowawczej w uproszczonej procedurze niezbędne jest sporządzenie:

projektu uchwały w sprawie przekształcenia (z elementami wskazanymi w art. 563 K.s.h.),
projektu umowy spółki z o.o.,
wyceny składników majątku (aktywów i pasywów) spółki jawnej,
sprawozdania finansowego dla celów przekształcenia przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe. W doktrynie wskazywane jest, że w razie gdy procedura odbywa się z zastosowaniem uproszczeń stosownie do treści art. 572 K.s.h. i nie jest sporządzany plan przekształcenia, sprawozdanie finansowe może być sporządzone na dowolny dzień. Nie występuje wówczas określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia (art. 558 § 2 pkt 4 w zw. z art. 558 § 1 pkt 1 K.s.h.).

Konieczny jest też udział biegłego rewidenta. Wycena składników majątku spółki przekształcanej podlega bowiem obowiązkowemu badaniu przez niego w zakresie poprawności i rzetelności (patrz ramka).

Spółka z o.o. powstała z przekształcenia spółki jawnej będzie posługiwała się swoimi dotychczasowymi numerami NIP i REGON, jednak będzie miała nowy numer KRS.

Jak ustalić kapitał zakładowy przekształconej spółki? Czy musi on odpowiadać wartości wkładów wspólników, jakie wnieśli do spółki jawnej?

Kwestie związane z wysokością kapitału zakładowego ustalają wspólnicy na etapie planowania przekształcenia z uwzględnieniem wymogów płynących z przepisów K.s.h. (zob. art. 563 pkt 2 i 3 K.s.h.). Trzeba bowiem pamiętać, że majątek spółki przekształcanej (tu: spółki jawnej) staje się z dniem przekształcenia majątkiem spółki przekształconej, a jego wartość przypisywaną poszczególnym wspólnikom określać będzie umowa spółki przekształconej (tu: spółki z o.o.). Umowa spółki z o.o. musi wskazywać m.in. wysokość kapitału zakładowego, a na etapie planowania przekształcenia wielkość ta ma być wskazana m.in. w projekcie umowy spółki.

Co istotne, do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, jeżeli przepisy K.s.h. dotyczące przekształcenia nie stanowią inaczej (art. 555 K.s.h.). W kwestii kapitału zakładowego należy przestrzegać art. 154 K.s.h. Zgodnie z nim powinien on wynosić co najmniej 5.000 zł. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Natomiast gdy udziały są obejmowane po cenie wyższej od ich wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. W przypadku przekształcenia spółki osobowej w spółkę z o.o. uwzględnić też trzeba art. 14 § 1 K.s.h., tj. że nie jest dopuszczalne pokrycie kapitału zakładowego tymi wkładami w spółce, które nie posiadają zdolności aportowej w spółce kapitałowej (dotyczy to np. świadczenia pracy lub usług przez wspólnika).

Czy w procedurze przekształcenia umowa spółki z o.o. musi być zawarta w formie aktu notarialnego?

TAK. Umowa spółki z o.o. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, z wyjątkiem dotyczącym spółki zawiązywanej przy wykorzystaniu wzorca umowy, tj. w trybie S24 (art. 157 § 2 i art. 157¹ K.s.h.). W przypadku przekształcenia spółka nie może powstać przez jej zawiązanie przy wykorzystaniu wzorca umowy. Konieczne jest zatem zachowanie formy aktu notarialnego dla umowy spółki z o.o. (art. 157 § 2 i art. 555 K.s.h.). Poza tym uchwała w sprawie przekształcenia powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza (art. 562 § 2 K.s.h.). Rejent będzie zobowiązany załatwić formalności związane z rozliczeniem PCC od przekształcenia.

Udział biegłego rewidenta w procedurze przekształcenia

Można spotkać różne poglądy co do tego, czy spółka jawna korzystająca z uproszczeń w procedurze przekształcenia może sama wybrać biegłego, czy musi wyznaczyć go sąd rejestrowy zgodnie z art. 559 K.s.h. Wątpliwości wywołuje treść art. 572 K.s.h. Z jednej strony wyłącza on stosowanie art. 557-561 K.s.h., z drugiej strony przewiduje, że "nie dotyczy to obowiązku przygotowania dokumentów, o których mowa w art. 558 § 2 K.s.h., oraz poddania wyceny aktywów i pasywów spółki badaniu biegłego rewidenta".

Według dominującego w doktrynie poglądu badanie powinno być przeprowadzone przez biegłego wyznaczonego przez sąd rejestrowy, z zachowaniem wymogów określonych w art. 559 K.s.h. Spółka musi zatem złożyć do sądu rejestrowego właściwego ze względu na swoją siedzibę wniosek o wyznaczenie biegłego rewidenta. Wraz z wnioskiem złożyć należy dokumenty podlegające badaniu oraz dowody wpłat - opłaty od wniosku (300 zł), a także zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego. Spółka bowiem płaci za pracę biegłego. Sposobem na sprawne przejście tego etapu przekształcenia może być złożenie pisemnej prośby o wyznaczenie przez sąd biegłego wskazanego przez spółkę. W takiej sytuacji warto także przedłożyć wraz z wnioskiem pisemną zgodę biegłego rewidenta na przeprowadzenie badania. Sąd może, ale nie musi przychylić się do takiej prośby.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.)