Rozliczanie straty po przystąpieniu do spółki cywilnej i likwidacji takiej spółki

1) Podatnik, który przez dwa lata ponosił straty z działalności gospodarczej prowadzonej indywidualnie, przystąpił do spółki cywilnej. Od przychodów z tej działalności opłacany jest ryczałt ewidencjonowany. Czy mimo zmiany formy prowadzenia działalności i zasad opodatkowania podatnik zachowa prawo do rozliczania poniesionej straty?

Tak, podatnik, który poniósł stratę z samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, zachowuje prawo do jej odliczenia po przystąpieniu do spółki cywilnej. Prawa do odliczenia straty nie pozbawia też zmiana formy opodatkowania działalności na ryczałt ewidencjonowany.

Na zasadach określonych w art. 9 ust. 3 updof stratę poniesioną ze źródła przychodów jakim jest działalność gospodarcza, podatnicy mogą rozliczać poprzez obniżenie dochodu uzyskanego z tego samego źródła przychodów. O możliwości rozliczenia straty decyduje zatem m.in. zachowanie źródła przychodów. W sytuacji opisanej przez podatnika ten warunek jest spełniony, bowiem zmiana formy prawnej prowadzenia działalności z działalności prowadzonej indywidualnie na działalność prowadzoną w formie spółki cywilnej nie skutkuje wygaśnięciem źródła przychodów. Wskazuje na to art. 5b ust. 2 updof, zgodnie z którym, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 updof, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 updof.

Należy też zauważyć, że o ile w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą ustalenie straty jest możliwe jedynie w przypadku stosowania przez nich opodatkowania według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, to prawo do kontynuowania odliczenia straty zachowują oni również po zmianie formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Pomniejszenie przychodu z działalności opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym o straty z lat ubiegłych dopuszcza art. 11 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm.).

2) Przez kilka lat spółka cywilna ponosiła straty. Natomiast w roku jej likwidacji wystąpił dochód, który pozwala na pokrycie niemal całej straty z lat poprzednich. Czy w związku z likwidacją spółki wspólnicy mogą jednorazowo odliczyć całą stratę?

Nie, w roku podatkowym, w którym wystąpił dochód, wspólnicy mogą odliczyć kwotę odpowiadającą sumie 50% kwoty strat poniesionych w okresie pięciu lat podatkowych poprzedzających ten rok.

Przepis art. 9 ust. 3 updof dopuszcza wprawdzie możliwość rozliczenia straty poprzez obniżenie dochodu z tego samego źródła przychodów, ale równocześnie wprowadza ograniczenie:

czasu, w jakim strata za dany rok może być odliczana,
wysokości straty podlegającej odliczeniu jednorazowo.

Zasadą jest, że o stratę ze źródła przychodów, poniesioną w roku podatkowym, można obniżać dochód uzyskany z tego samego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, przy czym wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Zwróć uwagę!

Rozliczenie straty może nastąpić w okresie nie krótszym niż dwa lata i nie dłuższym niż pięć lat.

Odnosząc te zasady do sytuacji opisanej w pytaniu, należy stwierdzić, że od dochodu uzyskanego w roku likwidacji spółki cywilnej wspólnicy nie mogą odliczyć kwoty wyższej niż wynosi suma 50% kwoty strat z pięciu lat podatkowych poprzedzających rok, w którym dokonywane jest odliczenie. Fakt likwidacji spółki cywilnej nie ma tu znaczenia (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 grudnia 2014 r., nr IBPBI/1/415-983/14/AP).

Przykład

W latach 2009-2013 spółka cywilna dwóch osób fizycznych posiadających po 50% jej udziałów, ponosiła straty. Kwota straty przypadająca na każdego wspólnika wyniosła 50.000 zł. W 2014 r. wspólnicy zlikwidowali spółkę. Za ten rok podatkowy wystąpił dochód. Mimo że dochód każdego ze wspólników pozwala na odliczenie pełnej wartości przypadających na każdego z nich strat z lat poprzednich, nie mogą oni odliczyć od tego dochodu więcej niż kwotę odpowiadającą 50% sumy tych strat. Oznacza to, że każdy z nich może odliczyć stratę w kwocie 25.000 zł (50.000 zł x 50%).