Sposoby wystąpienia ze spółki jawnej

Zamierzam wystąpić ze spółki jawnej. Jakie mam możliwości? Czy możliwe jest natychmiastowe opuszczenie spółki?

Wspólnik spółki jawnej może ją opuścić, m.in. zbywając swój ogół praw i obowiązków. Taka ewentualność musi być przewidziana w umowie spółki, poza tym, co do zasady, konieczna jest pisemna zgoda wszystkich pozostałych wspólników. Umowa spółki może jednak w tej kwestii stanowić inaczej (art. 10 K.s.h.). Niezbędne jest też znalezienie nabywcy ogółu praw i obowiązków. Zbycie następuje bowiem pomiędzy zbywcą a nabywcą (umowa może być odpłatna bądź nieodpłatna). Spółka nie uczestniczy w zbyciu. Od strony formalnej już po fakcie powinna być o nim poinformowana, a następnie jest zobowiązana zgłosić do KRS zmiany w składzie osobowym wspólników. Nabywca statusu wspólnika wstąpi, co do zasady, w całości w sytuację prawną zbywcy.

Zdarza się też, że wspólnik odchodzi ze spółki w terminie i na zasadach ustalonych z pozostałymi wspólnikami na podstawie aneksu do umowy spółki. Ta możliwość nie wynika z przepisów K.s.h., a z zasady swobody umów. Obecnie w orzecznictwie przeważa stanowisko opowiadające się za takim rozwiązaniem (por. postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. akt XIII Ga 658/19 i z dnia 17 grudnia 2019 r., sygn. akt XIII Ga 840/19). Zawierając takie porozumienie, wspólnicy nie muszą przestrzegać zasad rozliczeń uregulowanych w art. 65 K.s.h. Dopuszczalne jest w szczególności uzgodnienie pomiędzy wspólnikami innych reguł ustalania wysokości spłaty czy ustalania kwoty, jaką spółka ma wypłacić dla rozliczenia się z ustępującym wspólnikiem.

Poza tym wspólnik może ze spółki wystąpić. Przy tym przepisy K.s.h. regulują zasady złożenia wypowiedzenia przez wspólnika spółki jawnej. Zgodnie z nimi, jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego. Spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony (art. 61 § 1-2 K.s.h.). Jest to jednoznaczne z tym, że obecnie wypowiedzenie może być złożone ze skutkiem dopiero na koniec 2022 r. W spółce jawnej nie jest możliwe wypowiedzenie udziału ze skutkiem natychmiastowym z ważnych powodów, tak jak to ma miejsce w przypadku spółki cywilnej. Przy tym umowa spółki może zawierać postanowienia dotyczące krótkiego terminu wypowiedzenia, np. 14 dni czy 1 miesiąca, czy też określające sposób liczenia biegu terminu wypowiedzenia.

Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki (art. 61 § 3 K.s.h.).

Wypowiedzenie umowy spółki jawnej przez wspólnika stanowi powód rozwiązania spółki. Jednakże pomimo wypowiedzenia może ona trwać nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami (co najmniej dwoma), jeżeli umowa spółki tak przewiduje lub pozostali wspólnicy tak postanowią (art. 58 § 1 pkt 5 i art. 64 K.s.h.).