Zgłoszenie do CRBR przy dodatkowej działalności wspólnika spółki jawnej

W spółce jawnej jest trzech wspólników. Mają oni 10% (ojciec), 40% (córka) i 50% (syn) udziałów. Spółka zrealizowała zgłoszenie do CRBR. Syn dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą i świadczy usługi dla tej spółki, wystawia jej faktury. Czy ten fakt też powinien być zgłoszony do CRBR?

Spółka jawna musi wywiązywać się z obowiązków wobec Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Polegają one na konieczności zgłoszenia wymaganych informacji (tj. danych identyfikacyjnych spółki i jej beneficjentów rzeczywistych) oraz ich aktualizacji. Definicja beneficjenta rzeczywistego jest zawarta w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy AML (Dz. U. z 2023 r. poz. 1124 ze zm.). Składa się ona z części ogólnej i szczególnej, przy tym ta ostatnia dotyczy tylko osób prawnych, trustów i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. W związku z tym, że spółka jawna nie jest osobą prawną, powinna ona zwrócić szczególną uwagę na część ogólną definicji beneficjenta rzeczywistego. Zgodnie z nią przez beneficjenta rzeczywistego rozumie się każdą osobę fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

Dodatkowo Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej poświęconej CRBR (www.podatki.gov.pl/crbr/) wskazało, że ustalając beneficjenta rzeczywistego w spółce osobowej (m.in. jawnej), należy wziąć pod uwagę posiadane przez osobę fizyczną m.in. prawo do reprezentowania spółki, prawo do prowadzenia spraw spółki, prawo do głosowania. Zdaniem MF w spółce jawnej, co do zasady, beneficjentami rzeczywistymi są wszystkie osoby fizyczne będące wspólnikami tej spółki. Nie wyklucza to określenia innych osób jako beneficjentów rzeczywistych.

W omawianym przypadku pytanie dotyczy zaś tego, czy w kontekście obowiązków wobec CRBR istotne jest to, że wspólnik świadczy usługi dla spółki. W świetle art. 59 pkt 2 lit. e) ustawy AML dane beneficjenta rzeczywistego obejmują m.in. informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu. W systemie CRBR, realizując zgłoszenie w przypadku danych konkretnego beneficjenta rzeczywistego, do wyboru są 3 opcje: "bezpośrednie uprawnienia właścicielskie", "pośrednie uprawnienia właścicielskie" oraz "inne uprawnienia". Spośród nich należy wybrać te uprawnienia, które powodują, że dana osoba jest beneficjentem rzeczywistym danej spółki. W przypadku wspólnika spółki jawnej są to bezpośrednie uprawnienia właścicielskie (i w systemie wskazać trzeba "wspólnik spółki jawnej"). W systemie wskazać można także rodzaj uprzywilejowania wspólnika (np. ponadproporcjonalny udział w zysku w stosunku do proporcji wkładu do spółki; uprzywilejowania w zakresie prawa prowadzenia spraw spółki, ewentualnie inne).

Świadczenie usług przez wspólnika na rzecz spółki nie przesądza o statusie wspólnika jako beneficjenta rzeczywistego. Jeśli można by uznać, że okoliczność ta świadczy o uprzywilejowaniu wspólnika, to jedynie wówczas okoliczność ta mogłaby być ujawniona w CRBR. Moim zdaniem w świetle ustawy AML ujawnienie tej okoliczności nie jest konieczne.