Kiedy własność wkładu przechodzi na spółkę?

W listopadzie 2012 r. została zawiązana spółka komandytowa, do której komplementariusz (spółka z o.o.) wniósł aport w postaci przedsiębiorstwa. Spółka komandytowa została zarejestrowana w KRS w styczniu br. W listopadzie i grudniu 2012 r. spółka z o.o. wydzierżawiała środki trwałe (będące przedmiotem aportu) innej spółce. Czy aport przedsiębiorstwa nastąpił w dacie aktu notarialnego umowy spółki, czy w dacie rejestracji spółki? Czy spółka z o.o. była uprawniona do wydzierżawienia składników swojego przedsiębiorstwa po zawarciu umowy spółki a przed wpisem do KRS?

Zgodnie z art. 102 K.s.h. spółka komandytowa jest spółką osobową. Spółka ta nie jest osobą prawną, ale mimo to jest odrębnym podmiotem prawa (tzw. ułomną osobą prawną). Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (art. 8 § 1 K.s.h.).

Majątek spółki komandytowej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia (art. 28 w zw. z art. 103 K.s.h.).

Prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę (art. 48 § 3 K.s.h.). Innymi słowy postanowienie umowy spółki przewidujące wniesienie określonego wkładu (np. prawa własności) stanowi zarówno zobowiązanie do jego przeniesienia, ale również z mocy prawa powoduje jego przeniesienie. Nie ma potrzeby zawierania dodatkowej umowy. Regulacja art. 48 § 3 K.s.h. ma zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 37 § 1 K.s.h.). Umowa spółki może przewidywać, że wkład wnoszony jest jedynie do używania. Może też regulować termin wniesienia wkładu (na własność/do używania). W razie milczenia umowy w tej kwestii uznać należy, że wkład powinien być wniesiony po wpisaniu spółki do KRS.

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 109 § 1 K.s.h.). W związku z tym, że spółka powstaje dopiero z chwilą rejestracji w KRS, uznać należy, że skutek rozporządzający umowy spółki w postaci nabycia przedsiębiorstwa przez spółkę komandytową nastąpił z chwilą rejestracji spółki w KRS, chyba że umowa spółki stanowiła inaczej. W konsekwencji spółka z o.o., obecnie komplementariusz spółki komandytowej, była uprawniona do wydzierżawienia składników swojego przedsiębiorstwa w listopadzie i grudniu 2012 r., tj. przed wpisem do KRS.

Warto dodać, że gdyby spółka z o.o. wydzierżawiła składniki przedsiębiorstwa na dłuższy czas, także obejmujący okres po rejestracji spółki komandytowej w KRS, wówczas mielibyśmy do czynienia z wkładem obarczonym wadą w postaci prawa osoby trzeciej do używania i pobierania pożytków z nich. W zakresie odpowiedzialności za wady fizyczne i prawne przy wkładach wnoszonych na własność stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, a konkretnie art. 556-576 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Wynika tak z art. 49 § 1 K.s.h., jednak umowa spółki może stanowić inaczej (art. 37 § 1 K.s.h.).