Gazeta Podatkowa nr 36 (1286) z dnia 5.05.2016

Kto podpisuje umowy za spółkę komandytową?

Szczególna konstrukcja prawna spółki komandytowej oraz częsty udział w takich spółkach wspólników będących osobami prawnymi powoduje, że ustalenie prawidłowego sposobu reprezentacji spółki komandytowej nastręcza sporo trudności.

W spółce komandytowej wspólnicy dzielą się na komandytariuszy i komplementariuszy. Ci pierwsi angażują się w spółkę kapitałowo, w wyjątkowych okolicznościach ponoszą odpowiedzialność za jej zobowiązania, ale nie mają bieżącego wpływu na sprawy spółki. Z kolei komplementariusze ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki w pełnej wysokości, ale za to mają pełen wpływ na jej sprawy. Przede wszystkim poprzez uczestnictwo w reprezentacji spółki.

Podpisy komplementariuszy

Spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki (art. 117 K.s.h.). Ich prawo do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki (art. 29 § 2 K.s.h. w zw. z art. 103 § 1 K.s.h.). Dlatego to komplementariusze najczęściej pojawiają się jako osoby działające w imieniu spółek komandytowych.

Jak ustalić status wspólnika spółki komandytowej?

Przeglądając odpis z KRS spółki komandytowej z łatwością można zauważyć, że jej wspólnicy są ujawnieni w dziale 1 w rubryce 7. W odniesieniu do każdego z nich zaznaczone jest czy posiadają status komandytariusza. Wspólnicy nieposiadający tego statusu, czyli komplementariusze, są dodatkowo wymienieni w dziale 2 w rubryce 1 odpisu ("uprawnieni do reprezentowania spółki"). Nie dotyczy to jednak tych komplementariuszy, którzy zostali pozbawieni prawa reprezentacji.

Komplementariusze powinni działać za spółkę zgodnie z zasadami reprezentacji ujawnionymi w dziale 2 w rubryce 1 odpisu z KRS. Kodeksową zasadą, która może tam być odwzorowana, jest, że spółkę reprezentuje samodzielnie każdy komplementariusz (patrz przykład 1). Umowa spółki może jednak ustanawiać odmienny sposób reprezentacji spółki.

Komandytariusz jako pełnomocnik

Komandytariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik. Pełnomocnictwa dla komandytariusza udziela sama spółka komandytowa reprezentowana przez komplementariuszy zgodnie z zasadami reprezentacji obowiązującymi w spółce.

Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres. Umowa spółki nie może wyłączać czy modyfikować kodeksowych zasad uczestnictwa komandytariusza w reprezentacji spółki (art. 118-119 K.s.h.).

Aby uniknąć możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności, komandytariusz powinien zadbać, aby w treści umowy zawieranej z jego udziałem wskazać, że działa w imieniu spółki jako jej pełnomocnik a nie wspólnik (patrz przykład 2).

Reprezentacja przez osobę prawną

Szczególną uwagę należy poświęcić tym spółkom komandytowym, w których komandytariuszami są osoby fizyczne, a kontrolowane przez nie osoby prawne, np. spółki z o.o. zostają komplementariuszami. Taką spółkę łatwo rozpoznać po brzmieniu jej firmy (nazwy). Znajduje się w niej firma komplementariusza (spółki z o.o.) opatrzona dodatkiem "spółka komandytowa". Jeśli taką spółkę ma reprezentować komplementariusz, to w umowie, po wskazaniu elementów identyfikujących spółkę, należy dodać pełne dane dotyczące spółki będącej komplementariuszem. Samą umowę podpiszą zaś członkowie zarządu spółki z o.o. lub inne osoby uprawnione do reprezentowania komplementariusza (patrz przykład 3).

Prokurent i inni

W roli pełnomocnika spółki komandytowej może występować nie tylko jej komandytariusz. Pełnomocnikiem spółki może być również dowolna inna osoba (por. art. 98-108 K.c. - Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). W obrocie powinna jednak posługiwać się pełnomocnictwem udzielonym przez spółkę zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami reprezentacji. Spółka komandytowa może również na zasadach ogólnych udzielić prokury. Dzięki ujawnieniu w KRS prokurent czy prokurenci będą mogli działać za spółkę we wszystkich sprawach mieszczących się w ustawowych granicach prokury.

W razie szczególnej sytuacji prawnej spółki za spółkę w niektórych lub wszystkich czynnościach mogą działać: likwidatorzy (w razie otwarcia likwidacji), syndyk (w razie ogłoszenia upadłości) czy zarządca (w razie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.)