Zasady rozliczeń ze wspólnikiem występującym ze spółki jawnej

Jesteśmy wspólnikami spółki jawnej. Jeden ze wspólników wystąpi ze spółki ze skutkiem na koniec 2016 r. Spółka będzie kontynuowała działalność. Występującemu wspólnikowi chcemy zaproponować określoną sumę za opuszczenie spółki. Czy takie rozliczenie jest dopuszczalne? Czy taka wypłata podlega PCC?

Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej stanowi przyczynę rozwiązania spółki (art. 58 pkt 5 K.s.h.). Jeżeli jednak w spółce pozostanie co najmniej dwóch wspólników, może ona kontynuować działalność, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Uzgodnienie takie w przypadku wypowiedzenia powinno nastąpić przed upływem jego terminu. W przeciwnym razie wspólnik, który wypowiedział umowę spółki, może domagać się przeprowadzenia likwidacji (art. 64 K.s.h.).

W sytuacji gdy spółka będzie działać po wystąpieniu w pomniejszonym gronie, wówczas pojawia się konieczność przeprowadzenia rozliczeń z byłym wspólnikiem. Uregulowane są one w art. 65 K.s.h. Zgodnie z nim wartość udziału kapitałowego występującego wspólnika oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Jako dzień bilansowy należy przyjąć ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia. Gdy udział kapitałowy wykazuje wartość dodatnią, powinien być wypłacony w pieniądzu. Rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze. Wspólnik występujący uczestniczy w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych stosownie do treści art. 65 § 5 K.s.h. Jeżeli natomiast udział występującego wspólnika wykazuje wartość ujemną, wówczas jest on obowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość.

Art. 65 K.s.h. nie zawiera stwierdzenia określającego wprost możliwości odmiennego, niż wynika to z jego treści, uregulowania kwestii omawianych rozliczeń. W orzecznictwie przyjmuje się jednak, że wspólnicy mogą ustalić z osobą występującą zasady i terminy wypłaty udziału. Jeśli strony nie ustalą ich w drodze zgodnego porozumienia, wówczas zastosowanie będą miały regulacje kodeksowe wynikające z art. 65 K.s.h. (por. wyroki: NSA z dnia 19 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 891/11, SA w Krakowie z dnia 14 grudnia 2012 r., sygn. akt I ACa 1196/12, czy SO w Szczecinie z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt VIII GC 314/11).

Rozliczenie spółki z występującym wspólnikiem jest neutralne podatkowo na gruncie ustawy o PCC.

Czynność cywilnoprawna pomiędzy spółką a wspólnikiem dotycząca rozliczenia na skutek jego wystąpienia ze spółki nie podlega PCC. Stanowisko takie zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 22 września 2015 r., nr IPTPB2/4514-35/15-2/KK. Wskazał on, że PCC podlegają tylko czynności wyliczone w art. 1 ustawy o PCC (Dz. U. z 2016 r. poz. 223). Natomiast otrzymanie przez wspólnika spółki jawnej pieniędzy w wyniku wystąpienia z tej spółki nie zostało wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC. Tym samym, powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.