Jak przygotować się do przekształcenia w spółkę?

Procedura przekształcenia formy działalności prowadzonej indywidualnie w spółkę kapitałową została wprowadzona do porządku prawnego ponad rok temu. Jednak jest ona mało stosowana w praktyce. Skala zjawiska mogłaby być większa, gdyby nie było tylu wątpliwości dotyczących skutków podatkowych takiego przekształcenia.

Procedura krok po kroku

Od 1 lipca 2011 r. przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę z o.o. albo akcyjną (art. 551 § 5 K.s.h.).

Warunki procedury przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową uregulowane są w szczególności w przepisach art. 584¹-584¹³ K.s.h.

Pierwszym z wymogów jest sporządzenie planu przekształcenia w formie aktu notarialnego (art. 584⁶-584⁸ K.s.h.). Plan ten podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Wniosek o jego wyznaczenie składa się w sądzie rejestrowym. Po otrzymaniu opinii biegłego rewidenta w sprawie planu przekształcenia przedsiębiorca składa oświadczenie o przekształceniu, podpisuje akt założycielski jednoosobowej spółki z o.o. albo akcyjnej. Dokumenty te muszą być sporządzone w formie aktu notarialnego. Konieczne jest także powołanie członków organów spółki, w szczególności zarządu.

Po wykonaniu powyższych obowiązków pozostanie sfinalizowanie procedury przekształcenia poprzez rejestrację w KRS. Koszt uzyskania wpisu w rejestrze wynosi 600 zł.

Skutki przekształcenia

Z chwilą wpisu do KRS przedsiębiorca przekształcany stanie się spółką przekształconą. Będzie to tzw. dzień przekształcenia. Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśli przedsiębiorcę przekształcanego z CEIDG (art. 584¹ § 1 K.s.h.).

Spółce przekształconej przysługiwać będą wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego (art. 584² § 1 K.s.h.). Spółka przekształcona pozostanie podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Regulacji tej nie stosuje się do ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego.

Innymi słowy, spółka z o.o./akcyjna będzie podmiotem tych samych praw i obowiązków co przedsiębiorca jednoosobowy, zarówno na płaszczyźnie cywilnoprawnej, administracyjnoprawnej czy prawa pracy.

Osoba fizyczna dokonując przekształcenia nie uniknie w ten sposób odpowiedzialności za zobowiązania. Kwestie te uregulowane są w art. 584¹³ K.s.h. i art. 112b Ordynacji podatkowej.

Osoba fizyczna staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej.

Bez VAT, ale z PCC

Czynność przekształcenia przedsiębiorcy indywidualnego w jednoosobową spółkę z o.o. nie podlega opodatkowaniu VAT (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2012 r., nr IPTPP2/443-508/12-2/IR).

Akt założycielski zawarty w ramach procedury przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę z o.o. podlega natomiast PCC według stawki 0,5%. Podstawę opodatkowania stanowi wartość kapitału zakładowego. Od podstawy opodatkowania odlicza się kwotę wynagrodzenia z VAT pobraną przez notariusza za sporządzenie aktu założycielskiego oraz koszty wpisu spółki do KRS. Obowiązek podatkowy ciąży na nowo powstałej spółce z o.o. Rejent sporządzający akt założycielski zobowiązany jest pobrać podatek i rozliczyć spółkę z PCC.

Co z sukcesją podatkową?

Nie jest jasne natomiast, czy spółce przekształconej będą przysługiwały prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Kwestia ta nie została bowiem uregulowana w Ordynacji podatkowej. Sukcesję praw na gruncie prawa podatkowego można wywodzić z art. 584² § 1 i § 2 K.s.h. Stanowisko takie zaprezentował Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 1628. Zdaniem resortu finansów w przepisie tym wyłączono jedynie ulgi wynikające z prawa podatkowego. Pozwala to uznać, że ustawodawca - ograniczając to wyłączenie tylko do ulg podatkowych - nie wyłączył stosowania wskazanej regulacji do innych praw wynikających z przepisów prawa podatkowego.

Z kolei Ministerstwo Gospodarki w projekcie założeń projektu ustawy o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce zaproponowało, aby zapewnić sukcesję podatkową. Jednakże w projekcie założeń projektu z nowym tytułem "ustawy o ustaleniu warunków wykonywania działalności gospodarczej" propozycje te pominięto.

Warto uzyskać interpretację

Organy podatkowe różnie interpretują przepisy dotyczące omawianego przekształcenia. Słuszne wydają się te, które uwzględniają treść art. 584² K.s.h. Regulacja ta wyłącza jedynie brak przejścia na spółkę kapitałową ulg podatkowych. Tytułem przykładu wskazać można interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2012 r., nr IPPB1/415-141/12-2/EC (dot. rozliczenia kosztów prowadzonej działalności) czy z dnia 6 września 2012 r., nr IPPP2/443-646/12-2/MM (dot. prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych na przedsiębiorcę przekształcanego dokumentujących nabycie towarów i usług wystawionych i dostarczonych spółce po dacie przekształcenia i wystawiania not korygujących).

Jednakże dopóki wątpliwości co do sukcesji prawnopodatkowej, jak również inne rodzące się w odniesieniu do przepisów ustaw o podatkach dochodowych oraz ustawy o VAT co do konsekwencji podatkowych omawianego przekształcenia, nie zostaną rozstrzygnięte przez ustawodawcę czy orzecznictwo, warto być ostrożnym. Zabezpieczeniem dla przedsiębiorcy indywidualnego, planującego dokonać przekształcenia w spółkę zgodnie z art. 584¹ i następne K.s.h., jest uzyskanie interpretacji indywidualnej.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.)

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749)