Spółka z o.o. z udziałem osób prawnych

Udziałowcami spółek z o.o., oprócz osób fizycznych, mogą być również osoby prawne, w szczególności inne spółki kapitałowe i spółdzielnie. Spółki z takimi wspólnikami siłą rzeczy funkcjonują nieco inaczej niż spółki z wyłącznym udziałem osób fizycznych.

W spółce z o.o. jest trzech wspólników, z których każdy jest zarazem członkiem zarządu. Jeden ze wspólników chce sprzedać swoje udziały spółce akcyjnej. Czy ta spółka będzie mogła wejść w skład zarządu spółki z o.o.?

NIE. Spółka akcyjna będąca osobą prawną nie może być członkiem zarządu spółki z o.o. Jak wynika z art. 18 § 1 Kodeksu spółek handlowych, członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba prawna nie może więc piastować wymienionych funkcji w spółce handlowej.

Natomiast nie ma przeszkód, aby zarząd spółki akcyjnej, który będzie w spółce z o.o. wykonywał prawa udziałowe, rekomendował wybraną osobę fizyczną do powołania w skład zarządu. Taką osobą będzie mogła być również osoba wchodząca w skład zarządu spółki akcyjnej mającej nabyć udziały.

Wspólnikiem spółki z o.o. ma zostać inna spółka tego samego rodzaju. W jaki sposób spółka-udziałowiec będzie wykonywać prawo głosu na zgromadzeniu wspólników pierwszej spółki?

Przy wykonywaniu prawa głosu na zgromadzeniu wspólników wspólnik będący spółką kapitałową powinien być reprezentowany zgodnie z obowiązującymi u niego zasadami reprezentacji. Jeśli np. może być reprezentowany samodzielnie przez każdego z członków zarządu, to do oddania głosu za spółkę wystarczające będzie stawiennictwo na zgromadzeniu i głosowanie przez jednego zarządcę.

Do wykonywania prawa głosu przez osoby prawne i tzw. ułomne osoby prawne (jak np. spółki jawne) mają zastosowanie przepisy o wykonywaniu tego prawa przez pełnomocnika (art. 243 § 4 K.s.h.). Oznacza to, że reprezentant (reprezentanci) spółki powinni stawić się na zgromadzenie z odpisem KRS lub innym dokumentem wskazującym, że mogą działać za spółkę. Jeśli w spółce wykonującej prawo głosu obowiązuje reprezentacja łączna, wszyscy reprezentanci powinni działać zgodnie. Gdy nie będą mogli dojść do porozumienia między sobą, ich głos trzeba będzie uznać za nieważny.

Nie ma przeszkód, aby głos za spółkę-udziałowca oddał ustanowiony przez nią pełnomocnik. Stawiając się na zgromadzeniu powinien wylegitymować się odpisem z KRS oraz pełnomocnictwem udzielonym zgodnie z obowiązującymi u udziałowca zasadami reprezentacji.

Jeden ze wspólników naszej spółki z o.o. wniósł swoje udziały aportem do innej spółki tego samego rodzaju. Mam obawy, czy z kolei udziały w tej spółce nie przejdą w ręce jeszcze innych osób na skutek czego nasza spółka popadnie w stan zależności wobec spółki-udziałowca. W jaki sposób można ustalić, czy tak się nie dzieje?

Spółka dominująca w rozumieniu art. 4 § 1 pkt 4 K.s.h. ma obowiązek zawiadomić spółkę kapitałową zależną o powstaniu stosunku dominacji w terminie dwóch tygodni od dnia powstania tego stosunku. Wynika to z art. 6 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Jeśli tego nie zrobi, to dojdzie do zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji albo udziałów spółki dominującej reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej. Uchwała organu właścicielskiego spółki powzięta pomimo zawieszenia wykonywania prawa głosu jest nieważna, chyba że spełnia wymogi kworum oraz większości głosów bez uwzględnienia głosów nieważnych.

Czytelnik może, w oparciu o art. 6 § 4 K.s.h., zwrócić się do zarządu swojej spółki o udzielenie informacji, czy nie pozostaje ona w stosunku zależności wobec spółki-udziałowca. Informacja powinna, stosownie do art. 6 § 5 K.s.h., być udzielona w terminie 10 dni od dnia otrzymania żądania pod rygorem skutków tam opisanych.

Jednym ze wspólników spółki z o.o. jest inna spółka z o.o. Ten właśnie wspólnik chce nabyć wszystkie pozostałe udziały i pozostać jedynym udziałowcem. Czy jest możliwe, aby jedynym wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. była inna spółka z o.o.?

Spółka z o.o. może funkcjonować, gdy jest jednoosobowa, tj. jeżeli wszystkie jej udziały należą do jednego wspólnika albo do jednego wspólnika i samej spółki. Kodeks spółek handlowych wprowadza natomiast ograniczenie dotyczące pierwotnego jednoosobowego składu spółki. Z art. 151 § 2 K.s.h. wynika, że spółka z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o.o. Przepis ten nie stoi jednak na przeszkodzie do skumulowania już po powstaniu spółki wszystkich udziałów w rękach jedynego udziałowca, jakim jest spółka z o.o.

W spółce jednoosobowej jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników. Przepisy o zgromadzeniu wspólników stosuje się odpowiednio (art. 156 K.s.h.).

Zarząd spółdzielni planuje założyć zależną od siebie jednoosobową spółkę z o.o. Czy zarząd może samodzielnie zawiązać spółkę, czy też musi mieć na to zgodę walnego zgromadzenia?

Art. 38 § 1 pkt 6 Prawa spółdzielczego (Dz. U. z 2013 r. poz. 1443 ze zm.) przewiduje, że do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia (albo zebrania przedstawicieli, jeśli takie funkcjonuje w spółdzielni) należy podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do innych organizacji gospodarczych oraz występowania z nich. Dotyczy to m.in. nabywania oraz obejmowania udziałów w spółce z o.o.

Uchwała organu właścicielskiego spółdzielni w sprawie utworzenia spółki powinna być podjęta przed sporządzeniem aktu założycielskiego spółki. Bez niej notariusz powinien odmówić sporządzenia aktu notarialnego. Natomiast w przypadku nabycia udziałów przez spółdzielnię bez wymaganej uchwały walnego zgromadzenia (zebrania przedstawicieli) taka umowa będzie dotknięta sankcją bezskuteczności zawieszonej (uchwała 7 sędziów SN z dnia 14 września 2007 r., sygn. akt III CZP 31/07).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.)