Możliwości ustanowienia wspólnika prokurentem spółki z o.o.

Jestem wspólnikiem spółki z o.o. Zarząd w spółce jest dwuosobowy. Jako wspólnik chcę być także prokurentem. Czy mogę być prokurentem spółki uprawnionym do indywidualnej reprezentacji? Czy jako prokurent będę mógł być pociągnięty do odpowiedzialności za długi spółki?

Prokura uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa. Prokury może udzielić przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 109¹ § 1 K.c.). Spółka z o.o. może zatem udzielić prokury. Przepisy nie wymagają szczególnych kwalifikacji od osoby pełniącej funkcję prokurenta. Wystarczy, aby była to osoba pełnoletnia z pełną zdolnością do czynności prawnych. Prokurentem spółki z o.o. może być jej wspólnik.

Kodeks cywilny wyróżnia trzy rodzaje prokury: samodzielną (singularną, samoistną), łączną i oddziałową. W przypadku prokury samodzielnej przedsiębiorca może jej udzielić jednej osobie lub osobom. Przy tym każdy z prokurentów może działać oddzielnie. Jest to bowiem prokura wykonywana jednoosobowo.

Prokurent, któremu udzielono prokury samodzielnej, jest umocowany do dokonywania w imieniu i na rzecz spółki czynności sądowych i pozasądowych jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 109³ K.c. (patrz ramka). Nie ma przeszkód, aby wspólnikowi spółki z o.o. udzielono prokury samodzielnej, o ile nie jest on jednocześnie członkiem zarządu bądź organu nadzoru.

Powołanie prokurenta, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, wymaga zgody wszystkich członków zarządu (art. 208 § 1 i § 6 K.s.h.). Aby prokurent mógł działać w spółce, poza ustanowieniem prokury konieczne jest jeszcze jej udzielenie na piśmie, pod rygorem nieważności (art. 109² K.c.). Udzielenie prokury należy do sfery funkcjonowania spółki na zewnątrz. Dlatego też dokument obejmujący udzielenie prokury powinien być podpisany zgodnie z obowiązującymi w spółce zasadami reprezentacji. Niekiedy nie ma potrzeby rozdzielania czynności ustanowienia i udzielenia prokury, zwłaszcza gdy te same osoby są uprawnione do ustanowienia i udzielania prokury. W takim przypadku czynności te mogą wynikać z jednego dokumentu. Udzielenie i wygaśnięcie prokury spółka musi zgłosić do KRS.

Prokurent nie zostanie obciążony odpowiedzialnością za zobowiązania spółki. Nie dotyczą go regulacje wynikające z art. 299 K.s.h., jak i z art. 116 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.). Nie ciąży na nim obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. W konsekwencji nie poniesie on ujemnych skutków niezłożenia bądź złożenia z opóźnieniem takiego wniosku.

Prokurent musi legitymować się pełnomocnictwem do poszczególnej czynności w przypadku:

zbycia przedsiębiorstwa,
czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania,
zbywania i obciążania nieruchomości.